ontwerper & PhD onderzoeker
drawing towards
moral ecologies
of care
an artistic PhD project into the meaning and potential of co-creative artistic practices in contexts of care
PhD project
Session @ CERC conference 2025, image: Thomas de Wit
Marielle Schuurman onderzoekt Co-creative Artistic Research Ecologies, die onderdeel zijn van het programma Creating Cultures of Care. In zogenaamde CARE-labs werken kunstenaars en ontwerpers samen met bewoners, cliënten, professionals, beleidsmakers, studenten en onderzoekers, rondom vragen als ‘wat betekent het om te leven met dementie?’ of ‘wat kan muziek betekenen voor verpleegkundigen, patiënten en hun naasten, na een ingrijpende operatie?’
Deze artistieke praktijken brengen niet alleen op individueel niveau, maar ook in de onderlinge relaties veel teweeg, voor alle betrokkenen. Vanuit perspectieven uit zorgethiek en zorgesthetiek zoek ik antwoorden op vragen: Hoe ontstaan hier nieuwe concepten en praktijken van zorg én kunst? En hoe kan dit ook leiden tot institutionele veranderingen en misschien zelfs tot een meer zorgzame samenleving?
Promotoren: Merel Visse (UvH), Louis van den Hengel (UvH), Walter van Andel (HKU)
Drawing towards moral ecologies of care is als ‘artistic research PhD’ onderdeel van Meaningful Artistic Research, een samenwerking van HKU met de Universiteit voor Humanistiek om artistieke promotieonderzoeken mogelijk te maken.
Co-creating a Lexicon of Care
Door middel van gesprek, borduren en appliqueren onderzochten we samen hoe zorg beleefd, gemaakt en verwoord wordt. Woorden als transdisciplinair en verantwoordelijkheid kregen vorm in stof en steken, terwijl we ondertussen de ermee samenhangende 'concerns' – spanningen en vragen binnen zorgpraktijken – verder verdiepten. Het was een dag van reflectie, co-creatie en verbinding.
Door samen te reflecteren op de beelden, kwamen de woorden vanzelf en maakten we een eerste begin met het Lexicon of Care: een lexicon dat taal kan geven in het nieuwe en soms zo verwarrende gebied van co-creatieve kunst- en zorgpraktijken.
De artistieke invulling van deze dag gaf ik vorm in samenwerking met Nina Goedegebure.
Elements of C/AIR
Wat gebeurt er als een kunstenaar tijdelijk deel uitmaakt van een zorginstelling, zoals een verpleeghuis voor mensen met dementie? Als (tijdelijke) bewoner, als iemand die meebeweegt in de dagelijkse routines van zorgprofessionals, als iemand die onderdeel wordt van het meubilair in de gemeenschappelijke koffieruimte, of als meewerkend lid van een zorgteam? Niet om iets op te lossen, aan de kaak te stellen of mooier te maken, maar om vanuit aanwezigheid en een open blik waar te nemen wat er leeft en vanuit verbeeldingskracht ruimte te maken voor nieuwe perspectieven. Deze kunstenaars worden gedreven door zorgzaamheid én nieuwsgierigheid naar wat er kan ontstaan als de wereld van kunst en zorg elkaar werkelijk ontmoeten.
We werken aan een artikel om onze ervaringen en bevindingen te delen. Voor kunstenaars die graag in de zorg zouden willen werken, voor bestuurders van een zorginstelling die graag met een kunstenaar samen willen werken, voor beleidsmedewerkers en collega onderzoekers. We presenteren geen gestructureerde routekaart van A naar B, maar schetsen de contouren van een landschap, met daarin een aantal elementen die zich voortdurend tot elkaar verhouden en wijzen de spannende plekken aan.
Wie de gebaande paden kan laten voor wat ze zijn en de moed heeft om te blijven, juist als het ongemakkelijk wordt, wacht een bijzonder mooie reis langs nieuwe mogelijkheden die zich openen op het snijvlak van kunst, zorg en betekenis.
Ethics, Aesthetics and Repair
We maakten een logo, een website en het papieren programma voor het congres, inclusief een zeemeerminstaart (of zijn het er twee?) als een ode aan leven en werk van Selma Sevenhuijsen, belangrijke pionier in de zorgethiek.